طلاق وانواع آن

طلاق

طلاق به معنای پایان قانونی ازدواج است و زمانی رخ میدهد که زوجین به دلیل اختلافات عمیق، ناسازگاری یا مشکلات غیرقابل حل، تصمیم به جدایی میگیرند. این فرآیند علاوه بر پیامدهای حقوقی مانند تقسیم اموال و تعیین حضانت فرزندان، تأثیرات عاطفی و روانی شدیدی بر طرفین و فرزندان دارد. طلاق میتواند منجر به احساساتی مانند غم، تنهایی و اضطراب شود، اما در برخی موارد نیز راهی برای رهایی از رابطه ناسالم و شروع جدید است. حمایتهای روانی و اجتماعی در این شرایط بسیار مهم هستند.

دلایل طلاق

پایان یک زندگی مشترک می تواند دلایل متعددی داشته باشد.باید پذیرفت همیشه تمام ازدواج‌ها موفق نیستند. گاهی برخی از آن‌ها به دلایل مختلفی با شکست مواجه می‌شوند و به طلاق ختم می‌شوند. اما شکست در ازدواج به معنی پایان زندگی نیست. از طرفی ممکن است طرفین به طور قانونی از هم جدا نشوند اما نسبت به یکدیگر کشش و دلبستگی نداشته باشند. در این صورت، باز هم هر دو از هم جدا شده‌اند. فقط این جدایی جنبه قانونی پیدا نکرده است. که به آن طلاق عاطفی نیز می گویند.ما مهم ترین دلایلی که منجر به طلاق می شودرا در این جا جمع آوری نموده ایم:

مشکلات مالی

خیانت

تفاوت دیدگاه ها و سلایق

انتظارات غیرواقع‌گرایانه طرفین

ازدواح های زود هنگام

اعتیاد به مواد مخدر

تفاوت سنی زیاد

ناسازگاری جنسی

بیماری های جسمی و روحی

طلاق در قانون ایران

از آن جا که مبحث طلاق به روابط بین اشخاص می پردازد،جایگاه آن را باید در قانون مدنی پیداکرد.

قانون گذار در فصل دوم و مواد ۱۱۳۳ الی ۱۱۴۹ قانون مدنی به مبحث طلاق پرداخته و مباحث کلی و جزیی آن را توضیح داده است.البته در تکمیل مباحث مربوط به طلاق نیز قوانین دیگری همچون قانون حمایت از خانواده تصویب گشته که مواردی فراوانی از جمله طلاق توافقی در آن مطرح گشته است.و جنبه کیفری آن نیز در قانون مجازات اسلامی موضوع بحث قرار گرفته است.

انواع و اقسام طلاق

باید توجه داشت که بر اساس ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی طلاق فقط مخصوص عقد دائم می باشد که پس از اجرای صیغه‌ی طلاق اثرات آن جاری می شود.و ازدواج موقت به خودی خود پس از انقضا مدت توافق شده میان طرفین یا بذل آن از طرف مرد از بین می رود.درباره انواع طلاق نیز باید گفت بنا به گفته قانون مدنی در ماده ۱۱۴۳ طلاق به دو نوع:بائن و رجعي تقسیم گشته است.

طلاق بائن

به نوعی از طلاق گفته  می‌شود که در آن بعد از طلاق مرد حق رجوع و بازگشت به زن را ندارد. درواقع تنها راه برگشت دوباره‌ی مرد، ازدواج مجدد و خواندن خطبه‌ی عقد از ابتداست. پس مهریه از ابتدا مشخص خواهد شد و شروط ضمن عقد نیز تغییر خواهند کرد. طلاق بائن در چهار حالت اتفاق می‌افتد.؛

در این خصوص قانون مدنی در ماده ۱۱۴۵ بیان داشته است که طلاق در مواردی بائن محسوب می‌شود:

• زمانی که طلاق قبل از وقوع نزدیکی واقع شود.

• هنگامی که زن یائسه باشد.

• طلاق از نوع خلع و مبارات تا زمانی که زن رجوع به‌عوض نکرده باشد.

• سه طلاق که بعد از سه وصلت پیاپی شکل گرفته باشد حال می‌خواهد این وصلت ناشی از رجوع و یا نکاح جدید باشد.

قانون گذار در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی شکل دیگری از طلاق را مطرح نموده است که به طلاق خلع شناخته می شود به گفته این ماده قانونی: طلاق خُلع آن است كه زن بواسطه كراهتي كه از شوهر خود دارد در مقابل مالي كه بشوهر مي‌دهد طلاق مي گيرد اعم از اينكه مال‌ مزبور عين مَهر يا معادل آن و يا بيشتر و يا كمتر از مَهر باشد. درکل این نوع طلاق زمانی رخ می‌دهد که زن دیگر علاقه‌ایی به همسرش نداشته باشد اما مرد مایل به طلاق دادن نباشد.

ماده ۱۱۴۷ نیز در تعریف طلاق مُبارات اعلام میدارد که این نوع طلاق زمانی رخ می دهد كه كراهت از طرفين باشد ولي در اين صورت عِوَض بايد زائد بر ميزان مَهر نباشد.یعنی ثابت گشته طرفین نسبت به هم بی علاقه می باشند و شرط طلاق این است که میزان مالی که زن به مرد می بخشد بیشتر از میزان مهریه نباشد.همانطور که در سطور بالا اشاره شد،این دو خودشان از انواع طلاق بائن بوده و به همین سبب پس از طلاق مرد حق بازگشت و رجوع به زن را نخواهد داشت.

طلاق رجعی

قانونگذار در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی اعلام کرده است: مرد مي تواند با رعايت شرايط مقرر در اين قانون با مراجعه به دادگاه تقاضاي طلاق همسرش را بنمايد.اما در عین حال این نوع طلاق به مرد اجازه‌ی بازگشت به زن را می‌دهد. در واقع در طول بازه‌ی عده، مرد هر زمانی که بخواهد می‌تواند به زن رجوع کند و او نمی‌تواند از این بازگشت سر باز بزند و باید وظایف زناشویی خود را به جا بیاورد. عده از نظر قانون ۳ ماه و ۱۰ روز بعد از طلاق است.

زمانی که مردی تصمیم رجوع به زن خود را دارد، ازدواج بدون نیاز به خواندن خطبه‌ی عقد و نکاح مجدد از سر گرفته می‌شود و دو نفر می‌توانند با هم زندگی کنند. هیچ قراردادی نمی‌تواند این حق را از مرد در طلاق رجعی بگیرد.

در زمان عده، زن نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند و بایستی این مدت به طور کامل سپری شود. شرایط ازدواج آن‌ها نیز طبق همان چیزی که در ازدواج اول ثبت شده بود، ادامه می یابد در زمان عده مرد باید تمامی حق و حقوق زن را بپردازد.همچنین اگر مرد یا زن از دنیا بروند، از یک دیگر ارث می برند.

روش‌های اقدام برای طلاق

اصولا تصمیم به طلاق همانند نکاح تصمیمی دو طرفه است و طرفین باید به این نتیجه برسند که ادامه زندگی مشترک اممکان پذیر نیست تا برای آن اقدام نمایند اما گاه پیش می آید یکی از زوجین به صورت یک طرفه قصد جدایی دارد و مایل به ادامه زندگی مشترک نیست که بر این اساس اقدام به طلاق می نماید.بر این اساس این مقوله را می توان به سه شکل دسته بندی کرد که شامل :

 به اراده مرد

 به در خواست زن

 با توافق زوجین

طلاق به در خواست مرد:

همان طور که در قانون هم آمده،در صورتی که مرد خواهان جدایی باشد قانون این امکان را داده که زن را طلاق دهد. طبق ماده‌ی ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می تواند هر زمانی که بخواهد می‌تواند همسر خود را طلاق دهد. البته برای این که ظلم و بی عدالتی واقع نشود دادگاه از مرد دلایل قابل قبولی برای طلاق طلب می کند.اما به هرحال مرد می‌تواند در هر لحظه که بخواهد از همسر خود جدا شود که البته لازمه آن این است که تمامی حق و حقوق زن همانند مهر او را بپردازد.لازمه طلاق با اراده مرد طی کردن مراحل قانونی است که بهتر است با همراهی وکیل دادگستری انجام پذیرد تا از وقوع مشکلات احتمالی جلوگیری شود.این مراحل به صورت خلاصه شامل مراحل زیر می شود :

• تنظیم دادخواستی مبنی بر درخواست طلاق نزد وکیل به‌صورت تخصصی

• ثبت درخواست طلاق در سامانه‌ ثنا

• تعیین وقت رسیدگی به موضوع مطروحه توسط دادگاه

• ارجاع دادگاه به مشاور و داوری جهت حل اختلاف زوجین

• تعیین تکلیف نسبت به مهریه و سایر مطالبات مالی زن

• صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه که برای سه ماه اعتبار دارد.

• مراجعه به یکی از دفاتر طلاق و ثبت آن

طلاق به درخواست زن:

طلاق به درخواست زن زمانی اتفاق می‌افتد که زن به دلایل قانونی یا شرعی مانند عدم پرداخت نفقه، عسر و حرج (سختی و مشقت در زندگی)، غیبت طولانی شوهر، یا رفتارهای غیرقابل تحمل مانند خشونت یا اعتیاد، از دادگاه درخواست طلاق می‌کند. در این موارد، زن باید مدارک و شواهد کافی ارائه دهد تا دادگاه درخواست او را تأیید کند. این نوع طلاق ممکن است شامل حقوق مالی مانند مهریه و نفقه نیز باشد. حمایت‌های قانونی و روانی در این فرآیند بسیار مهم است.

در صورتی که مرد تمایل به طلاق دادن زن نداشته باشد، مسیر پیش روی زن باز هم دشوارتر می‌شود. زن حق طلاق ندارد و مانند مرد نمی‌تواند زندگی را پایان دهد. بلکه برای طلاق باید مدارکی ارائه دهد و دلایلی محکم داشته باشد.که مهمترین آن ها که ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی نیز به آن اشاره داردمربوط به خوداری یا ناتوانی شوهر از پرداخت نفقه همسرش می باشد که در این صورت زن می تواند به استناد آن برای طلاق به دادگاه رجوع کندو قاضی بنا به اختیاری که قانون به او داده است،در صورت سلامت آن مرد را اجبار به طلاق می نماید برخی دیگر از دلایل که تحت عنوان عسر وحرج در ماده ۱۱۳۰قانون مدنی آمده است شامل موارد زیر می شود :

• اعتیاد مضر مرد به مواد مخدر

• بیماری ناعلاج شوهر

• بیماری مقاربتی شوهر

• بچه دار نشدن مرد

• ترک زندگی توسط مرد

• ازدواج مجدد بدون رضایت زن اول

• محکومیت مرد به زندان بالای ۵ سال یا ارتکاب به جرایمی که بر خلاف شان زن می باشد

• سورفتار و سو معاشرت ( ضرب و جرح، توهین،… )

• عدم تهیه مسکن برای مدت غیر متعارف

• اثبات خیانت همسر در دادگاه

• کراهت شدید زن نسبت به شوهر

• نداشتن رابطه جنسی برای مدت غیر متعارف یا نوع غیر متعارف

• مشکلات زناشویی ناشی از عیوب مرد

• رابطه جنسی غیر متعارف

• با شرایطی دوری طولانی زوجین از همدیگر

• رابطه نامشروع شوهر با دیگری…

همان طور که اشاره شد درخواست طلاق از سمت زن مسیری دشوار تر و پر پیچ و خم تر است که در رویه قضایی با آن روبه رو می شوید،پس بهتر است این پروسه با نظارت و راهنمایی های وکلا انجام پذیرد تا زن بتواند حق خود را بگیرد که در این زمینه میتوانند از وکلای ما مشورت بگیرند

 

طلاق با توافق زوجین

نوعی جدایی است که در آن زن و شوهر به صورت داوطلبانه و بدون اجبار، تصمیم به پایان زندگی مشترک می‌گیرند و در مورد مسائل مهمی مانند تقسیم اموال، نفقه، حضانت فرزندان و مهریه به توافق می‌رسند. این نوع طلاق معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است، زیرا نیاز به مراحل طولانی حقوقی ندارد. طلاق توافقی با کاهش تنش‌ها، به هر دو طرف اجازه می‌دهد با آرامش بیشتری به زندگی جدید خود ادامه دهند.

تفاوت طلاق و فسخ نکاح

تفاوت اصلی بین این دو موضوع به دلایل و روش‌های پایان دادن به ازدواج مربوط می‌شود:

طلاق:

– طلاق به تصمیم یکی از زوجین (زن یا شوهر) برای پایان دادن به زندگی مشترک به دلیل اختلافات، ناسازگاری یا مشکلات پس از ازدواج اتفاق می‌افتد.
– نیازمند طی مراحل قانونی و حقوقی است و ممکن است شامل مسائلی مانند مهریه، نفقه و حضانت فرزندان باشد.
– طلاق یک فرآیند ارادی است و معمولاً به دلیل مشکلات رابطه‌ای ایجاد می‌شود.

فسخ نکاح: 

به معنای باطل کردن عقد ازدواج به دلایل خاصی است که در قانون یا شرع مشخص شده‌اند. این دلایل معمولاً مربوط به شرایطی هستند که از ابتدا وجود داشته‌اند یا بعداً کشف شده‌اند و باعث می‌شوند ازدواج به صورت خودکار یا با اقدام قانونی باطل شود. برخی از این دلایل عبارتند از:

عیوب جسمی یا روانی:

مانند جنون، ناباروری، یا بیماری‌های مسری که مانع از انجام وظایف زناشویی می‌شوند.
عدم توانایی در انجام وظایف زناشویی: مانند ناتوانی جنسی.

کشف موارد پنهان:

مانند اینکه یکی از زوجین قبل از ازدواج دارای عیوبی بوده که مخفی کرده است.

نقض شرایط ازدواج:

مانند عدم رعایت شروط ضمن عقد.

فسخ نکاح نیاز به طی مراحل طولانی طلاق ندارد و به سرعت انجام می‌شود. این فرآیند معمولاً با ارائه مدارک و شواهد به دادگاه، ازدواج باطل می‌شود. اثرات حقوقی فسخ نکاح ممکن است با طلاق متفاوت باشد، مثلاً در برخی موارد مهریه به طور کامل پرداخت می‌شود.

به طور خلاصه، طلاق بیشتر به دلیل مشکلات پس از ازدواج است، در حالی که فسخ نکاح به دلیل شرایط خاصی است که ازدواج را از ابتدا باطل می‌کند.